„Święty Franciszku, bądź pozdrowiony – głosi pieśń ku czci ojca założyciela – Ciebie ojczyzna światłem swym zowie, Ciebie za ojca czczą trzy zakony, za cnót zwierciadło mają synowie”. Ten trzeci zakon, obok żeńskiego i męskiego, to właśnie Franciszkanie świeccy. Kiedyś zwani franciszkańskimi tercjanami.
Mylnie uważa się, że to pierwszy zakon pokutny w łonie Kościoła, ale to nieprawda. Do pokuty wzywał w czasie swoich ziemskich dni Jezus Chrystus. Od zarania istnienia Kościoła kształtowała się praktyka pokutna, którą można streścić słowami: ochrzczony, który popełnia grzech może otrzymać przebaczenie pod warunkiem udziału w Sakramencie Pokuty oraz odbycia pokuty i nawrócenia.
Do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich mogą należeć wierni żyjący w stanie małżeńskim, samotni a także duchowni i zakonnicy, którzy odczuwają potrzebę wynagrodzenia Bogu za grzechy nie tylko własne, lecz także świata. Z takim powołaniem
grupa świeckich zwróciła się o pomoc do św. Franciszka i otrzymała ją.
Historia i reguła
Renesans i reformacja hamują rozwój trzeciego zakonu, ponadto mocno występuje przeciwko niemu V Sobór Laterański. W tym okresie tercjarstwo zostaje przeszczepione do dominiów hiszpańskich i portugalskich w Ameryce i na Dalekim Wschodzie, wpisując do swej historii także świadectwa męczeństwa. Po kryzysie spowodowanym przez Rewolucję Francuską następuje w drugiej połowie XIX w. odrodzenie Trzeciego Zakonu.
W 1934 r. Zakon liczył niemal 4 mln członków skupionych w 24 tys. wspólnot narodowych. Papież Leon XIII (
ogłosił w 1882 r. encyklikę Auspictato concessum, nazywaną czasem manifestem Trzeciego Zakonu) w tercjarstwie widział stowarzyszenie, które równolegle do zaangażowania w modlitwę i życie duchowe powinno zaistnieć w życiu społecznym, by w duchu św. Franciszka krzewić
wartości chrześcijańskie.
24 czerwca 1978 r. Stolica Święta listem apostolskim zatwierdziła odnowioną regułę Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. „Reguła – pisze w liście przewodnim papież Paweł VI, który zdążył obdarować nią tercjarzy tuż przed swoim odejściem do domu
Ojca – którą wam dziś przedkładamy jest podana przez Kościół jako zasada i życie. [...] Jednym z głównych czynników odnowy jest powrót do źródeł, do doświadczeń duchowych świętego Franciszka z Asyżu oraz doświadczeń braci i sióstr od pokuty, którzy właśnie w nim znaleźli natchnienie i kierownictwo”. Zmiana Reguły była podyktowana koniecznością dostosowania zakonu do wymagań i oczekiwań Kościoła w zmienionych czasach.
Franciszkanie świeccy są zobowiązani do częstego czytania Ewangelii i stosowania się do jej zapisów w życiu. – Franciszkanie świeccy – czytamy w regule –
mają zatem doszukiwać się osoby Chrystusa żyjącego i działającego w braciach, Piśmie Świętym, w Kościele i w czynnościach liturgicznych. Wiara świętego Franciszka, która podyktowała mu słowa: „Na tym świecie nie widzę niczego wzrokiem cielesnym [...] tylko Najświętsze Ciało i Najświętszą Krew”, niech będzie dla nich natchnieniem i drogowskazem w ich życiu eucharystycznym.
I dalej:
„Powołani wraz ze wszystkimi ludźmi dobrej woli do budowania bardziej braterskiego i ewangelicznego świata, aby urzeczywistniało się Królestwo Boże, a także świadomi, że «ktokolwiek naśladuje Chrystusa, człowieka doskonałego, ten staje się również bardziej ludzki», niech właściwie kształtują swoją odpowiedzialność w duchu chrześcijańskiej służby”.
I, co bardzo ważne:
„Mają być obecni przez świadectwo swojego życia oraz przez odważne inicjatywy jednostkowe czy wspólnotowe w popieraniu sprawiedliwości, zwłaszcza w życiu publicznym, dokonując jakiegoś konkretnego wyboru zgodnego z ich wiarą”.
Droga do świętości
Na drodze franciszkańskiej świętość osiągnęli: św. Elżbieta Węgierska, św. Ludwik IX – król Francji, św. Małgorzata z Kortony – pokutnica, bł. Zefiryn Malla – pierwszy Cygan na ołtarzach, bł. Aniela Salewa – służąca, bł. Jan XXIII – papież, św. Brat Albert Chmielowski – wielki jałmużnik Krakowa i opiekun ubogich.
Do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich należało wielu wybitnych przedstawicieli naszego narodu, choćby gen. Józef Maller czy malarz Jacek Malczewski.
Patronką Franciszkańskiego Zakonu Świeckich jest bł. Aniela Salawa, która urodziła się 9 września 1881 r. w Siepraniu k. Krakowa. W wieku 16 lat przyjechała do Krakowa w poszukiwaniu
pracy. Pochodziła z ubogiej rodziny, która nie mogła jej zapewnić lepszego życia. Znalazła pracę jako służąca. Zwracała uwagę swoich pracodawców umiłowaniem pracy i anielską cierpliwością przy pełnieniu obowiązków trudnych i niewdzięcznych, takich choćby jak pielęgnowanie obłożnie chorych. Pragnąc naśladować św. Franciszka, wstąpiła do Trzeciego Zakonu. Zmarła w opinii świętości 12 marca 1922 r. Papież Jan Paweł II ogłosił ją błogosławioną na Rynku Krakowskim w czasie kolejnej pielgrzymki do Polski (13 sierpnia 1991 r.).
Warunkiem przyjęcia do Franciszkańskiego Zakonu Świeckich jest życie w łączności z Kościołem, dobra opinia moralna i okazywanie wyraźnych oznak powołania. Prośbę o przyjęcie należy kierować do miejscowej wspólnoty, której rada podejmuje decyzję.
- Działalność apostolska Wspólnoty – zachęca s. Jolanta Szydłowska, przełożona wspólnoty przy Parafii św. Bonifacego w Warszawie –
to przede wszystkim apostolstwo chorych, pomoc bezdomnym czy też o. proboszczowi w prowadzeniu parafii, tam gdzie tylko tego potrzebuje. Można rzec za Chrystusem Panem: „Żniwo wielkie, ale robotników mało”. Zachęcamy więc wszystkich chętnych do błogosławionego trudu na Niwie Pańskiej.
Foto: José Benlliure y Gil; en.wikipedia.org/wiki/Public_domain
