[/caption]
10 października minęła 45 rocznica śmierci Epifaniusza Drowniaka znanego szerzej, jako Nikifor Krynicki, jednego z najwybitniejszych na świecie malarzy naiwnych- prymitywistów.
Nikifor urodził się 21 maja 1895 w Krynicy Zdroju. Do dziś pozostaje on dla wielu osób intrygującą zagadką, która prawdopodobnie nigdy nie zostanie rozwiązana.
Sama osoba Nikifora budzi nadal wiele emocji i pytań, a biograficzne początki jego życia znane są bardziej z opowiadań, przekazów słownych i plotek, aniżeli udokumentowanych faktów. Świadczy o tym chociażby sprawa prawdziwego nazwiska artysty. Do roku 1963 Nikifor go nie posiadał, a przedstawiał się tylko z imienia. Dopiero pięć lat przed śmiercią wystawiono mu dokumenty z fałszywą datą urodzenia, a nazwisko jakie zostało mu nadane, brzmiało ,,Krynicki”. Ostatecznie w 2003 roku Sąd Rejonowy w Muszynie ustalił, iż jego prawdziwe imię i nazwisko to Epifaniusz Drowniak.
Dzieciństwo Nikifora nie było łatwe. Jego ojcem był prawdopodobnie malarz, który rezydował w jednej z willi, w których od czasu do czasu pracowała matka Nikifora- miejscowa żebraczka. Przyszły artysta od urodzenia miał wadę słuchu i wymowy. Był półanalfabetą. Jego pismo było niewyraźne i pełne błędów. Podczas I wojny światowej Nikifor stracił matkę, a miejscowa społeczność przez długi czas traktowała go jak odmieńca i dziwaka. Często był obiektem drwin i żartów. Z racji łemkowskiego pochodzenia, w ramach akcji ,,Wisła”, został dwukrotnie wywieziony z Sądecczyzny, gdzie wbrew prawu zawsze powracał.
Najstarsze prace Nikifora pochodzą z lat dwudziestych minionego stulecia. Widoczne są na nich ciągłe szlify talentu, próba ich doskonalenia i dążenie do ideału. Sam Nikifor uważał się za wielkiego malarza, przedstawiając się często, jako Matejko.
„Krynicki Matejko” do tworzenia wykorzystywał każdy, nawet najmniejszy fragment papieru. Były to urzędnicze dokumenty, różnego rodzaju druki, pudełka po papierosach. W związku z brakiem materiałów często malował dwustronnie, wykorzystywał akwarele, rzadziej kredki. Zbiór zachowanych prac artysty stanowi kilkadziesiąt tysięcy rysunków, obrazów, szkiców. Jest to niesamowity dorobek, który świadczy o geniuszu Nikifora. Motywem przewodnim jego dzieł jest najczęściej cerkiew i wszelkie elementy z nią związane. Na rysunkach można także zobaczyć sceny zwyczajowe, krajobrazy i budynki- miasta i wsie. Znaczącą część zbiorów stanowią autoportrety, które odzwierciedlają marzenia artysty. Jest na nich eleganckim mężczyzną, innym zaś razem - poważnym urzędnikiem państwowym.
Nikifor idealnie wpisał się w nurt prymitywizmu. Jego obrazy przypominają rysunki małych dzieci, gdzie perspektywa jest zdeformowana, lub nie występuje wcale. Istotny w tym nurcie staje się subiektywizm oraz przywiązanie do szczegółu i symbolu. Przedmioty, ludzie i zwierzęta na obrazach prymitywnych artystów są zazwyczaj kontrastowe, często nie pasują do przedstawionej scenerii, zaś wykorzystywane barwy są żywe i jaskrawe.
Prace Nikifora były wystawiane w wielu galeriach w Polsce i na świecie m.in. w warszawskiej Sali SARP, galerii Diny Vierny w Paryżu, w Amsterdamie, Brukseli, Li?ge, Haifie, Baden-Baden, we Frankfurcie nad Menem, czy też w Hanowerze. W wystawach w Polsce Nikifor często uczestniczył osobiście i mimo, że lubił słuchać pochwał pod swoim adresem, to nie przywiązywał do nich znacznej wagi, żyjąc ciągle we własnym, specyficznym świecie.
Prawdziwą sławę Nikifor zyskał na kilka lat przed śmiercią. Mimo, iż mógł w końcu pozwolić sobie na godne życie, to ciągle tworząc nie przywiązywał uwagi do pieniędzy. Zmarł 10 października 1968 roku w Foluszu w województwie podkarpackim, gdzie przebywał w sanatorium. Do końca swoich dni nie rozstawał się z ołówkiem. Odszedł w opinii, o jakiej zawsze marzył, w opinii wielkiego artysty- mistrza. Jego ciało spoczywa na cmentarzu w Krynicy Zdroju, a na grobie widnieją dwa napisy: Nikifor Krynicki i napisany cyrylicą Epifanij Drowniak.
Autor: Kamil Orzeł
