W piątkowy wieczór 13 grudnia 2013 r. Dwór Marsów - Muzeum Regionalnym Ziemi Limanowskiej w Limanowej ponownie wypełnił się duchem powstania styczniowego i wspomnieniem jego bohaterskich uczestników. Wszystko to za sprawą premiery pierwszego z cyklu, filmu dokumentalnego poświęconego znanym i nieznanym uczestnikom styczniowej insurekcji. Wśród gości specjalnych pokazu był Władysław Bieda Burmistrz Miasta Limanowej, który oficjalnie otworzył spotkanie oraz zaprosił na premierę dokumentu.
Wieczorne „posiady” było doskonałą okazją do podsumowania Programu edukacyjnego pn. „Echa powstania styczniowego w Małopolsce - ludzie i miejsca”. Przez niemal godzinę Robert Kowalski - Przewodniczący Forum Małopolskich Oddziałów PTH, przybliżał wydarzenia jakie składały się na ten projekt. Wspomniał więc o sesjach, konferencjach, wykładach, konkursach, wystawach, wycieczkach, rajdy itp.
W dalszej części spotkania p. Magdalena Dyląg prezeska miejscowego Oddziału PTH, podziękowała wszystkim partnerom lokalnym, którzy wsparli organizacyjnie i finansowo realizację limanowskiej część programu. Szczególne podziękowania skierowała do dyrekcji i pracowników Muzeum Regionalnego Ziemi Limanowskiej oraz Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Limanowej.
Najważniejszym punktem spotkania była niewątpliwie premiera filmu dokumentalnego pt. „Znani i nieznani powstańcy styczniowi z ziemi limanowskiej”. Dokument przygotowany przez miejscowy Oddział PTH jest jednym z czterech filmów jakie zostały zrealizowane w ramach programu edukacyjnego. Blisko półgodzinny dokument przedstawia powstańców styczniowych z Ziemi Limanowskiej. Główny wątek fabularny opiera się na opowieściach rodzinnych połączonych z retrospekcją i rekonstrukcją wydarzeń dotyczących poszczególnych bohaterów, m. in. Zygmunta Marszałkowicza i braci Skąpskich, Ludwika Kubali, Józefa Ożegalskiego, Antoniego Józefa Marsa czy Marcelego Żuk-Skaryszewskiego.
Scenerią wydarzeń są przede wszystkim dwory położone u stóp Beskidu Wyspowego i Gorców tj. w Kamienicy, Przyszowej, Limanowej i Jodłowniku, których właściciele angażują się i wspierają ruch powstańczy roku 1863. Dwory te były ośrodkami, wokół których kształtował się patriotyzm i promieniował na pozostałe warstwy społecznej. Reprezentowane jest także mieszczaństwo limanowskie, takie sylwetki jak Józef Bogdanowski, Teodor Głębocki, Sylwester Twaróg i węgierskiego pochodzenia Emeryk Drogaš. Nie brakuje także bohaterów chłopskiego pochodzenia, których postawa dowodzi że wdrażany od lat 40-tych XIX wieku proces uświadomienia narodowego w tej warstwie przynosi pierwsze efekty. Osobne miejsce w walkach i agitacji powstańczej zajmuje kler, których przedstawiciele jak m. in. Jan Chełmecki ze Żmiącej uczestniczy w działaniach na wielu płaszczyznach. Materiał filmowy zawiera także wiele pamiątek i miejsc związanych z bohaterami powstania styczniowego w regionie limanowskim.
Po premierze była jeszcze chwila na wspomnienia z planu filmowego, a to za sprawą pokazu zdjęć wykonanych w trakcie realizacji dokumentu. Można było zatem podglądnąć prace od tzw. „kuchni”, zabawne momenty towarzyszące przegotowaniom do poszczególnych scen, fragmenty próbnych zdjęć itp. Pokazano również krótki dwuminutowy trailer zapowiadający kolejne odcinki, których premiery odbędą się jednak dopiero po nowym roku.
Film jak również cały program został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Historii Polski w ramach Programu „Patriotyzm Jutra”.
Autor: Limanowscy powstańcy
Zdjęcia: Roman Szuszkiewicz
