Dąb, uważany za jeden z najbardziej szlachetnych gatunków drzew, nazywany nawet „królem drzew”, jest bardzo cenną rośliną zielarską.
W południowej Polsce dziko rosną dwa jego gatunki – dąb szypułkowy (Quercus robur L.) oraz częściej występujący w górach - dąb bezszypułkowy (Quercus petraea Lieb.). Ich nazwa gatunkowa pochodzi od sposobu osadzenia żołędzi, który pomaga w szybkiej identyfikacji gatunku. W fitoterapii oba gatunki traktowane są jednakowo, natomiast w leśnictwie ze względu na pewne różnice w wymaganiach siedliskowych są rozróżniane. Surowce dębowe: kora (Cortex Querci) oraz liście (Folium Querci) zawierają znaczne ilości garbników, czyli substancji pełniących w roślinach rolę bariery antyseptycznej (a przy okazji nadających roślinie gorzki smak). Poza tym zawierają flawonoid – kwercetynę, alkohol cykliczny – kwercytol, a młoda kora i liście fitoncydy – substancje hamujące rozwój drobnoustrojów oraz witaminę K. Taka mieszanka różnych substancji powoduje działanie antywirusowe, przeciwzapalne, ściągające i antyfermentacyjne ziela dębowego. Są stosowane w leczeniu nieżytów przewodu pokarmowego, stanów zapalnych jamy ustnej i gardła, grzybic, stanów zapalnych skóry i tym podobnych. W dawnej medycynie ludowej kora dębu miała zastosowanie także w hamowaniu krwawień. Bogate w tłuszcze i białka nasiona miały duże znaczenie w czasach głodu – sporządzano z nich m.in. mąkę. Obecnie można z nich przyrządzić kawę, w tym celu powinno się je uprażyć w piekarniku, zmielić, a następnie uprażyć ponownie. Zbiór kory dębowej dozwolony jest wyłącznie na własny użytek i nie może powodować uszkodzenia drzew. Winien odbywać się wczesną wiosną, przed rozwojem liści z młodych pni i gałęzi. Suszenie surowca powinno wykonywać się w miejscu zacienionym, w temperaturze do 35 stopni. Stosowanie w postaci odwaru (wodnego, poprzez zagotowanie), ekstraktu glicerolowo-alkoholowego (w stosunku 1:1 poprzez zalanie gorącym roztworem), oraz nalewki. Alkohol stosowany powinien mieć stężenie nie większe niż 60%.
Źródło: www.limanowa.krakow.lasy.gov.pl
Autor: Rafał Jastrzębski
fot. Jakub ZygarowiczŹródło: www.limanowa.krakow.lasy.gov.pl
